- Ταχεία αδειοδότηση έργων ΑΠΕ προβλέπει ο νέος κανονισμός της Ε.Ε., καταργώντας παλαιότερες Οδηγίες για την προστασία των ειδών και των οικοτόπων.
- Έντονες οι αντιδράσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Στην ολοκληρωτική κατάρρευση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας οδηγεί ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός έκτακτης ανάγκης, για την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που εγκρίθηκε από το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, με στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ως άμυνα στην… μετατροπή της ενέργειας σε όπλο από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με αυτόν τον νέο Κανονισμό, οι ΑΠΕ συνιστούν για πρώτη φορά έργα «υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος για λόγους δημόσιας υγείας και ασφάλειας» με συνέπεια να υπόκεινται και σε ειδικό καθεστώς ταχύτατης αδειοδότησης.
Ο Κανονισμός προβλέπει ότι, κάθε χώρα θα έχει στη διάθεσή της 18 μήνες προκειμένου να χαρτογραφήσει συγκεκριμένες περιοχές ως προτεραιότητας για τις ΑΠΕ, στις οποίες οι διαδικασίες χορήγησης αδειών δεν θα διαρκούν περισσότερο από ένα έτος για χερσαία έργα και δύο χρόνια για υπεράκτια έργα. Αναφορικά με τις περιοχές που έχουν ήδη χαρακτηριστεί κατάλληλες για ταχεία ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, θα δίνεται προθεσμία μόλις 6 μηνών, με την προϋπόθεση ότι αυτές δεν βρίσκονται σε περιοχές Natura 2000 και έχουν υποβληθεί σε περιβαλλοντική αξιολόγηση.
Τα έργα ΑΠΕ θα έχουν πλέον απόλυτη προτεραιότητα όταν, κατά την αδειοδοτική διαδικασία, θα σταθμίζονται σε σχέση με άλλες παραμέτρους, όπως είναι η προστασία της βιοποικιλότητας, ανεξάρτητα από την ευπάθεια της περιοχής στην οποία χωροθετούνται.
Πιο συγκεκριμένα, ακόμα και αν διαπιστώνονται επιπτώσεις σε μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ατόμων που ανήκουν σε προστατευόμενα είδη, τα έργα ΑΠΕ θα γίνονται αν o πληθυσμός του είδους παραμένει σε… ικανοποιητικό (;) αριθμό.
Η θέσπιση του νέου Κανονισμού όπως είναι φυσικό έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση περιβαλλοντικών οργανώσεων, που χαρακτηρίζουν το εν λόγω κείμενο αντιπεριβαλλοντικό, αντιδημοκρατικό και νομικά ελέγξιμο. Ο λόγος είναι ότι καταρρίπτονται στην πράξη το σκεπτικό και οι στόχοι των Οδηγιών για τους οικοτόπους, για την προστασία των πουλιών και της Οδηγίας – πλαίσιο για τα νερά. Επίσης, παραβιάζεται η Αρχή της Προφύλαξης και αφαιρείται ο λόγος ύπαρξης της «δέουσας εκτίμησης», ενώ ταυτόχρονα καταργείται ένα μεγάλο τμήμα της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι η Αρχή της Προφύλαξης αναφέρεται στο άρθρο 191 (παράγραφος 2) της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως μία από τις κατευθυντήριες αρχές της πολιτικής της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος και, ως εκ τούτου, κάθε παράγωγο δίκαιο πρέπει να συμμορφώνεται με αυτήν. Αυτό ωστόσο δεν συμβαίνει με τον συγκεκριμένο νέο Κανονισμό. Εξάλλου, όπως επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -παρ’ ότι όφειλε- δεν έκανε επαρκή διαβούλευση και, με τη δικαιολογία του κατεπείγοντος, δεν δόθηκε χρόνος για την απαραίτητη εκτίμηση των περιβαλλοντικών κινδύνων που θα προκύψουν.
«Μέσω αυτού του απαράδεκτου νομικού κειμένου στοχοποιείται άδικα η περιβαλλοντική αδειοδότηση και δημιουργούνται νέες νομικές αβεβαιότητες και ασάφεια δικαίου, οι οποίες θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα καλούνται να λύσουν. Εξάλλου, ανοίγοντας το κουτί της Πανδώρας της περιβαλλοντικής απορύθμισης είναι βέβαιο ότι και άλλοι κλάδοι θα ακολουθήσουν, ζητώντας να εξαιρεθούν από τις εγγυήσεις που έχει οικοδομήσει εδώ και δεκαετίες το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο», τονίζουν οι οργανώσεις ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ και MEDASSET. Και δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται την ακεραιότητα των οικοσυστημάτων και της φύσης με κάθε νόμιμο μέσο, προς όφελος των σημερινών και των μελλοντικών γενιών.
Στο πλευρό τους βρίσκεται βεβαίως και η ΒΙΟΖΩ.
Ο νέος Κανονισμός τίθεται άμεσα σε ισχύ, αρχικά για ένα έτος, με δυνατότητα παράτασης. Απορίας άξιο παραμένει, ωστόσο, το πώς θα γίνει η εφαρμογή του νέου Κανονισμού από τη χώρα μας, όταν η κυβέρνηση -παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες και υποσχέσεις- δεν έχει ολοκληρώσει τις διαδικασίες έγκρισης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000, ούτε έχει εκσυγχρονίσει το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ.
Έμμη Πανούση
Δημοσιογράφος – πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Καταναλωτών «ΒΙΟΖΩ»