O νέος ευρωπαϊκός κανονισμός που θα επιδιώξει έστω και τυπικά να διασφαλίσει τη διάθεση στην ευρωπαϊκή αγορά μόνο υψηλής ποιότητας βιολογικών τροφίμων και την προώθηση της βιολογικής παραγωγής, εγκρίθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στο άμεσο μέλλον θα… επιχειρούνται αυστηρότεροι έλεγχοι κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, θα μπουν νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες κατά της μόλυνσης βιολογικών τροφίμων με ουσίες που δεν είναι εγκεκριμένες και όλα τα εισαγόμενα τρόφιμα θα πρέπει να κυκλοφορούν σύμφωνα με τα πρότυπα της Ε.Ε.
Οι ευρωβουλευτές, με 466 ψήφους υπέρ, 124 κατά και 50 αποχές, ενέκριναν τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων, όπως αυτός συμφωνήθηκε από τους διαπραγματευτές του ΕΚ και τους υπουργούς της ΕΕ στις 28 Ιουνίου 2017.
Στις κύριες διατάξεις του κανονισμού προβλέπεται:
- Εξασφάλιση βιολογικών τροφίμων υψηλής ποιότητας
Θα πραγματοποιούνται αυστηροί έλεγχοι κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι επιτόπιοι έλεγχοι θα διενεργούνται σε όλους τους φορείς εκμετάλλευσης, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο ή μία φορά κάθε δύο χρόνια, εάν δεν έχει διαπιστωθεί καμία πρακτική εξαπάτησης τα τελευταία τρία χρόνια.
Τα εισαγόμενα προϊόντα θα συμμορφώνονται με τα πρότυπα της ΕΕ. Η παρούσα νομοθεσία προβλέπει το «καθεστώς αναγνώρισης ισοδυναμίας», το οποίο ουσιαστικά υποχρεώνει τις τρίτες χώρες να συμμορφώνονται με παρόμοιους αλλά όχι με πανομοιότυπους κανόνες. Το καθεστώς αυτό θα καταργηθεί σταδιακά εντός πέντε ετών.
- Ενίσχυση της παραγωγής βιολογικών τροφίμων στην Ε.Ε.
Για την κάλυψη των αναγκών των παραγωγών βιολογικών τροφίμων θα υπάρξει αύξηση της προσφοράς βιολογικών σπόρων και ζώων. Οι εξαιρέσεις που επιτρέπουν τη χρήση συμβατικών σπόρων και ζώων στη βιολογική παραγωγή πρόκειται να καταργηθούν το 2035.
Εν τω μεταξύ, θα εξακολουθήσουν να επιτρέπονται οι μικτές γεωργικές καλλιέργειες, δηλαδή εκείνες που παράγουν τόσο συμβατικά όσο και βιολογικά τρόφιμα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι οι δύο αυτές γεωργικές δραστηριότητες θα διαχωρίζονται σαφώς και αποτελεσματικά.
Αναφορικά με την πιστοποίηση για τους μικροκαλλιεργητές, η καθιέρωση συστήματος ομαδικής πιστοποίησης θα μειώσει τις δαπάνες ελέγχου και πιστοποίησης και το διοικητικό φόρτο για τους μικροκαλλιεργητές, δίνοντάς τους έτσι επιπλέον κίνητρα να ξεκινήσουν να παράγουν βιολογικά προϊόντα.
- Αποφυγή της μόλυνσης των βιολογικών προϊόντων με χημικά φυτοφάρμακα ή συνθετικά λιπάσματα.
Στο επίπεδο της πρόληψης, οι γεωργοί και οι άλλοι φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν μια σειρά νέων μέτρων για την αποφυγή μόλυνσης των προϊόντων τους. Στην πιθανότητα που το προϊόν περιέχει κάποιο μη εγκεκριμένο φυτοφάρμακο ή λίπασμα, δεν θα πρέπει να φέρει την επισήμανση βιολογικού προϊόντος μέχρι να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα. Εάν αποδειχθεί ότι η μόλυνση ήταν εσκεμμένη ή ότι ο παραγωγός δεν εφάρμοσε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα… τότε το προϊόν θα χάσει το καθεστώς βιολογικού προϊόντος.
Τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν επί του παρόντος κατώτατα επιτρεπόμενα όρια για τις μη εγκεκριμένες ουσίες (π.χ. φυτοφάρμακα) σε βιολογικά τρόφιμα, θα έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τα ίδια όρια, ωστόσο θα υποχρεούνται να επιτρέπουν στα βιολογικά τρόφιμα που παράγονται σε άλλες χώρες τις Ε.Ε. και συμμορφώνονται με τους γενικούς ευρωπαϊκούς κανόνες, να έχουν πρόσβαση στις αγορές τους.
Ο νέος κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ, εφόσον λάβει και την επίσημη έγκριση του Συμβουλίου, τον Ιανουάριο του 2021. Τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της ισχύος του, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλλει έκθεση σχετικά με το πόσο αποτελεσματικοί είναι οι κανόνες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της μόλυνσης των βιολογικών προϊόντων και τα κατώτατα επιτρεπόμενα όρια και, αν χρειαστεί, θα καταθέσει νέα νομοθετική πρόταση για την εναρμόνισή τους.
Έμμη Πανούση. Δημοσιογράφος – πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοκαταναλωτών «ΒΙΟΖΩ»