του Ευθύμη Κουτσούκη (Mr EX)
Χάρρυ Κλυνν ή Βασίλης Τριανταφυλλίδης, όπως προτιμάτε. Όταν δε φτάνει ο χώρος για να «συμπυκνώσεις» τις λέξεις μιας συνέντευξης-κουβέντας με τον συγκλονιστικό αυτόν άνθρωπο, καλλιτέχνη, δημιουργό και γιατί όχι προφήτη –κατ’ αυτό τον τρόπο θα τον περιέγραφαν πιθανότατα οι σοφοί του παρελθόντος-, τότε φιλοξενείς με μεγάλη τιμή και υπερηφάνια τον εν λόγω πολιτιστικό… κολοσσό στον «ΕΞ». Και για όσους, τυχόν, οι προηγούμενες λέξεις φάνηκαν «βαρύγδουπες» ή υπερβολικές, η απάντηση είναι ίσως μία: Τόσες κι άλλες τόσες δε θα αρκούσαν να περιγράψουν τα όσα έχει ήδη προσφέρει πνευματικά, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, ενώ δε σταματά παράλληλα να παράγει πολιτιστικό έργο, σε πολλά και ποικίλα επίπεδα, το μυαλό και η ψυχή που απαντά στο όνομα Χάρρυ Κλυνν. Το βιογραφικό του, λίγο-πολύ γνωστό, εξαιρετικό, «πολυσέλιδο» και αδιάκοπα αυξανόμενο. Δίχως να μακρηγορώ, σας παραθέτω σκέψεις που μοιράστηκε μαζί μας και οι οποίες κοσμούν με μεγάλη μας χαρά κομμάτι των σελίδων του «Εξαρχειώτη». Απολαύστε τον.
Χάρρυ Κλυνν… Πώς «γεννήθηκε» το περίφημο καλλιτεχνικό σου ψευδώνυμο;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καλαμαριά. Η Καλαμαριά του σήμερα με τις πολυτελείς πολυκατοικίες, τις αμέτρητες καφετέριες, τα εστιατόρια και τα multiplex δεν έχει καμία σχέση με την Καλαμαριά του τότε. Η Καλαμαριά του τότε ήταν ένας προσφυγικός συνοικισμός με μικρά πλινθόκτιστα σπιτάκια και παράγκες (θαλάμους τους λέγαμε) κι εκεί στην παραλία της Αρετσούς με τη «μαρίνα» τώρα και τα μοντέρνα café, υπήρχε μόνο το «Απολυμαντήριo», απ’ όπου «περνούσαν καραντίνα» οι πρόσφυγες γονείς μας πριν εγκατασταθούν στη καινούργια τους πατρίδα. Εκεί μεγάλωσα, λοιπόν, σε μια γειτονιά γκέτο, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς νερό, χωρίς δρόμους, σε μια προσφυγική γειτονιά που όταν έβρεχε μετατρεπόταν σ΄ έναν απέραντο λασπότοπο, μια πηχτή κατάμαυρη λάσπη που κόλλαγε σαν βδέλλα στα παπούτσια μας… (σε όσους τυχερούς διέθεταν παπούτσια ). Ήμαστε λίγοι και γνωριζόμασταν μεταξύ μας, λειτουργούσαμε συλλογικά ως κολεκτίβες, όπως συνέβαινε εξάλλου και στην Πατρίδα μας τον Πόντο. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, όπως συνήθως συμβαίνει στις κλειστές κοινωνίες, ήταν να προκύπτουν για τον καθένα μας τα λεγόμενα «παρατσούκλια». Σχετικά με το «Χάρρυ Κλυνν…». Την εποχή εκείνη άρχισε να λειτουργεί στην Καλαμαριά ο μοναδικός θερινός κινηματογράφος κι εμείς, πιτσιρικαρία, σκαρφαλωμένοι σε στύλους και δέντρα παρακολουθούσαμε έκπληκτοι τη μαγεία των ταινιών! Η άλλη μέρα με εύρισκε να μιμούμαι στα παιδιά τους κινηματογραφικούς ήρωες και να τους κάνω όλους να σκάνε στα γέλια. Αγαπημένος μου ήρωας ο Έρολ Φλυνν… Ο «Ρομπέν των δασών», ο «Μαύρος πειρατής». -Κάνε μας Βασιλάκη τον Έρολ Φλυνν… Ο Βασιλάκης ο Έρολ Φλυνν… Ο Φλυνν… Και μου κόλλησε το Φλυνν που μετέπειτα έγινε, ποιος ξέρει γιατί, Κλυνν και μετά κόλλησα κι εγώ δίπλα το Χάρρυ για να είναι πιο εύηχο!
Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που σημάδεψαν τον εσωτερικό σου κόσμο και «έκτισαν» παράλληλα τις πνευματικές σου βάσεις;
Αρχικά θα ήθελα αναφερθώ στους δασκάλους μου στην Καλαμαριά. Ό,τι είμαι το οφείλω σ’ αυτούς. Ήταν μαγικοί! Πρώτος απ’ όλους ο άνθρωπος που μας έμαθε σωστά ελληνικά, ο αείμνηστος Κακουλίδης, ο κύριος Ζιώγας, ο κύριος Χαλκίδης… Τα δυο τελευταία χρόνια φοίτησα στο περίφημο Ε’ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, το πιο φημισμένο και το πιο αξιόλογο ίσως σχολείο της πόλης μας με καθηγητές κορυφαίους εκπαιδευτικούς. Από τη μια λοιπόν οι δάσκαλοί μας που μας έμπασαν στη μαγεία της γλώσσας μας, στον ελληνικό πολιτισμό και στην ορθή σκέψη και από την άλλη η λαϊκοί καθοδηγητές της Αριστεράς που μας μύησαν στις πανανθρώπινες αξίες του Μαρξισμού. Μετά τη σκυτάλη πήραν οι ποιητές μας, ο Σολωμός, Κάλβος, Καβάφης, ο Καρυωτάκης, ο Βάρναλης, ο Ρίτσος, ο Σικελιανός, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Σουρής, ο Ροΐδης και τόσοι άλλοι… Όσο ζω θα τους ευγνωμονώ! «Σταθμός» και δάσκαλος στη θεατρική μου διαδρομή ο Μέγας Γιώργος Οικονομίδης, ο καλλιτέχνης και δημιουργός που σημάδεψε με την παρουσία του το χώρο του θεάματος και όχι μόνο. Κρίμα που ο ίδιος, ποιος ξέρει κάτω από ποιες συνθήκες, αδίκησε τον εαυτό του… Θα σταθώ ακόμα στο δάσκαλό μου στη σχολή Θεάτρου, τον Πέλο Κατσέλη και σ’ όλους τους πλανόδιους μουσικούς, μπεχλιβάνηδες και λαϊκούς κωμικούς, που τόσο πολύ αγάπησα και τόσο πολύ με επηρέασαν.
Στην Αμερική είχα τη μεγάλη τύχη να εργαστώ, τόσο ως συγγραφέας, όσο και ως stand-up κωμικός με τους κορυφαίους του είδους.
Η παραμονή μου για μια δεκαετία στη Β. Αμερική ήταν εκείνη που διαμόρφωσε τον καλλιτεχνικό μου χαρακτήρα. Ήταν η εποχή που μπόρεσα και είπα τα μεγάλα «ΟΧΙ» και χαίρομαι ιδιαίτερα γι αυτό. Είπα όχι στην απορρόφησή μου από το εμπορικό ρεύμα, πιστέψτε με δεν ήταν εύκολο, και παρέμεινα στο underground χώρο όπου δειλά-δειλά άρχισε να παίρνει μορφή αυτό που εμείς ονομάζαμε «Θέατρο των φτωχών» και που αργότερα βαφτίστηκε ως stand-up comedy. Το κύριο χαρακτηριστικό του είδους αυτού ήταν η σκληρή πολιτική και κοινωνική σάτιρα. Οι χώροι που φιλοξενούσαν το θέαμα αυτό, πέντε ή έξι κωμικοί ο ένας μετά τον άλλο, ήταν μικρά κυρίως μπαρ στις γειτονιές γκέτο της Νέας Υόρκης και του Σικάγου. Κάτι σημαντικό έπρεπε να συμβεί, για να δραπετεύσει το είδος από τα γκέτο και συνέβη με την περιπετειώδη πορεία του Lenny Brus και του Dick Gregory. Μέσα σε σχετικά λίγο καιρό το είδος υιοθετήθηκε ως έκφραση διαμαρτυρίας από τους ακτιβιστές, τους αντιρατσιστές, τους διανοούμενους και τη μεγάλη μάζα των προοδευτικών γενικότερα. Θεωρώ τιμή το γεγονός ότι σ’ αυτή τη βασανιστική πορεία έπαιξα κι εγώ το δικό μου ρόλο μου, ως κωμικός και συγγραφέας.
Stand-up κωμικός, ηθοποιός, συγγραφέας, ζωγράφος… πώς συνθέτεις το καλλιτεχνικό σου «ψηφιδωτό»;
Δεν παίζω στο θέατρο για να παίζω, ούτε γράφω για να γράφω. Χρησιμοποιώ ένα μέσο για να μπορώ να επικοινωνώ και δεν λέω ότι φέτος πρέπει να γράψω ένα βιβλίο ή του χρόνου να κάνω μια ταινία… Αν θεωρήσω ότι πρέπει να κάνω δίσκο, θα κάνω δίσκο… Δεν τα προγραμματίζεις τα πράγματα αυτά, αλλά και από την άλλη δεν μπορείς να κρατάς και δυο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη…
Ζωγραφίζω κοντά 30 χρόνια, έχω γράψει 13 βιβλία, έχω ανεβάσει αμέτρητες παραστάσεις και έχω κυκλοφορήσει δίσκους επί δίσκων! Πολλές φορές με αποκαλούν πολυπράγμονα, ωστόσο δεν είναι έτσι. Κάποτε συζητούσαμε με τον Μεγάλο Γιάννη Τσαρούχη και λέγαμε πόσο αλλιώτικο θα ήταν το θέατρο χωρίς σκηνικό και η κωμωδία χωρίς την ποίηση. Το να είσαι ηθοποιός είναι σπουδαίο, αλλά το να είσαι δημιουργός είναι ακόμα σπουδαιότερο. Στην ουσία ζωγραφική, ποίηση και θέατρο είναι ένα και το αυτό…
Πρωτοπόρος και θεμέλιος «λίθος» στον πολιτιστικό ελληνικό χώρο. Μίλησέ μου για το θέατρο και την τέχνη γενικότερα.
Το θέατρο είναι μεγάλη τέχνη, συγκλονιστική και όπως όλες οι μεγάλες τέχνες που έχουν άμεση σχέση με το κοινό, έτσι και το θέατρο, κυρίως το θέατρο, εμπεριέχει τεράστιους κινδύνους για τον δημιουργό. Εύκολα ξεστρατίζεις εάν ακολουθήσεις το κοινό, αν πέσεις στην παγίδα του να είσαι ευχάριστος. Ίσως είμαι ένας απ’ τους λίγους που αντιστάθηκαν, που δε μπήκαν στο χορό της μόδας. Δεν κατόρθωσαν να με βάλουν σ’ αυτό το «λούκι», δεν πέτυχαν να με κάνουν δικό τους, να με καταστήσουν ακίνδυνο. Το θέατρο δεν είναι μοναχική τέχνη, σε αντίθεση με την ποίηση και τη ζωγραφική. Ζωγραφίζοντας ή γράφοντας ποίηση δεν έχεις το κοινό, ούτε τις απαιτήσεις του απέναντί σου, είσαι μόνος σου εσύ και η ψυχή σου… Αλλά και ο κόσμος ολόκληρος…
Μέσα από την πολύπλευρη καλλιτεχνική σου έκφραση πέρναγες συχνά προφητικά κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα. Τι είναι αυτό που σε ενέπνεε διαχρονικά και σε έκανε να βλέπεις τόσο μπροστά από την εποχή σου;
Αν παρατηρεί κανείς σωστά κι έχει τη δύναμη να ξεχωρίζει, όσα αρνητικά –εντέχνως- μας προωθούν, από τις προσωπικές του ανάγκες, επιθυμίες και εκτιμήσεις, χρησιμοποιώντας παράλληλα την ορθή λογική, θα οδηγηθεί σε ασφαλή συμπεράσματα, αυτό είναι σίγουρο 100%. Δε χρειάζεται καμιά ιδιαίτερη ικανότητα να αποτιμήσει κανείς σήμερα τις παραδοσιακές έννοιες Αριστερά και Δεξιά τη στιγμή που το θέμα της Δεξιάς είναι τόσο εξόφθαλμα βλαπτικό, που δε χρήζει ανάλυσης. Όσο για την υποτιθέμενη Παπανδρεϊκή Αριστερά έπρεπε να περάσουν τριάντα χρόνια παραπλάνησης και απάτης, για να κατανοήσουμε το μέγεθος και την αξία της.
Αισθάνεσαι δικαιωμένος, πλήρης δημιουργικά;
Όταν γυρίζω πίσω δεν βλέπω μόνο τον μικρόσωμο και αδύνατο Χάρρυ, βλέπω το πνεύμα, την γελοιοποίηση, την ειρωνεία, τον σαρκασμό, τον κυνισμό, το σαρδόνιο γέλιο, την λοιδορία κ.λ.π. Βλέπω όλα αυτά που προκαλούν τον πόνο, ΓIATI H ΣATIPA EXEI ΣKOΠO NA ΠPOKAΛEI TON ΠONO, αλλά όπως και με τον ταυρομάχο, έτσι και με τον σατιρικό, η αξιοσύνη του δε βρίσκεται στην ικανότητα να κάνει τη δουλειά του, αλλά μάλλον στην τέχνη που δείχνει καθώς την κάνει… Βλέπω και την κοπιαστική διαδρομή του μικρού αυτού παιδιού που ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια και συνεχίζει με το ίδιο πάθος και την ίδια αγάπη. Τώρα, βέβαια, οφείλω να είμαι ακόμα πιο σκληρός, τόσο σκληρός όσο σκληρά τουλάχιστον μας φέρονται αυτοί, που υποτίθεται ότι μας κυβερνούν. Έχω καθήκον να είμαι παρών, η περίοδος που διανύουμε θα μας φορτώσει με παράσημα ήθους ή με ενοχές. Δεν έχουμε το δικαίωμα να σιωπούμε. Έχω χιλιάδες κόσμου, που με παρακολουθούν καθημερινά στο διαδίκτυο… Ανεβάζω παραστάσεις έξω από τα καθιερωμένα μέτρα, γράφω κάθε μέρα σε εφημερίδα… Δεν το κάνω για να βγάλω χρήματα, είναι πραγματικός κόπος και τα φέρνω πέρα μόνος μου, δεν έχω κάποιον να με βοηθάει. Το κάνω απλά και μόνο, γιατί πιστεύω ότι έχω την υποχρέωση. Αν ήμουν δε νεότερος, έχω ήδη περάσει τα 70, θα έπραττα ακόμα περισσότερα, ακόμα πιο επαναστατικά…
Ποιο είναι κυρίαρχο παράπονο που σου προκαλεί ο κόσμος γύρω μας, η διεθνής οικονομική και πολιτική κατάσταση;
Δεν έχω παράπονα από τους ανθρώπους. Δεν κολλάω σε μεμονωμένες αντιλήψεις και συμπεριφορές, αυτή είναι η φύση μου. Το θέμα είναι να προσεγγίζεις τα πάντα στο σύνολό τους, να μην εμμένεις σε πρόσωπα και κυρίως να μην παρασύρεσαι από καθεστηκυίες συμπεριφορές. Προσωπικά στενοχωριέμαι, όταν βλέπω πράγματα, τα οποία οι άλλοι δε βλέπουν. Η υποκρισία είναι τραγική… Για παράδειγμα, τα χρόνια που έζησα στην Αμερική κι έβλεπα αυτό τον περίφημο κατά τα άλλα λαό να έχει υποστεί τέτοια πλύση εγκεφάλου, που να φτάσει στο σημείο να πιστεύει ότι αποτελεί ζωντανό κύτταρο μιας δημοκρατικής χώρας, σε συνδυασμό με την άποψη ότι οι κυβερνήσεις του με τις παγκόσμιες παρεμβάσεις τους, υπερασπίζονται την έννοια της Δικαιοσύνης και της Δημοκρατίας, με έκαναν να απογοητεύομαι και να λυπάμαι. Με τον ίδιο τρόπο λυπάμαι όταν βλέπω την ευρωπαική κουλτούρα να καταρρέει και να «στριμώχνεται» σ΄αυτή την απάνθρωπη και αδιέξοδη πολιτική της Γερμανίας, σ’ αυτό το απίστευτο Μερκελικό συνονθύλευμα… Είτε είναι αριστεροί, είτε δεξιοί, ή κοινωνιστές, σολιαλιστές, χριστιανοδημοκράτες… δεν έχουν καμία διαφορά, τα ίδια σκατά είναι όλοι τους! Λύπη, μόνο λύπη… Από την άλλη η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία έχουν σχεδόν πεθάνει. Κάποια στιγμή θα μιλάμε γι’ αυτές τις χώρες με τον ίδιο τρόπο που κάνουμε ιστορική αναφορά σε χαμένες στο χρόνο φυλές και εθνότητες. Είμαστε κι εμείς ένας λαός αυτοκτονικός, πλην όμως, όπως έγραψε κι ο Ποιητής, «μια βάρκα να μείνει και μια ελιά, μπορούμε να αρχίσουμε ξανά από την αρχή». Δυστυχώς οι πιο πολλοί ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν ούτε βάρκα, ούτε ελιά!
Μέσα από τη μοναδική αίσθηση του χιούμορ σου, είχες ανέκαθεν τη δυνατότητα να γίνεσαι ιδιαίτερα καυστικός. Όσον αφορά στη χώρα μας και στα όσα δεινά περνά, ποιους θα «έκαιγες» λεκτικά;
Είμαι φύσει αισιόδοξος, ωστόσο όσο κι αν προσπαθώ δε βλέπω κάποιο καλό σημάδι για το μέλλον. Έχει φτάσει στα όριά του ο λαός. Έχει εξαντληθεί και πολύ φοβάμαι την έκρηξη και την οργή του. Όταν θα πάνε αύριο μεθαύριο να πάρουν το σπίτι κάποιου πολίτη, θα τους πυροβολήσει εν ψυχρώ… Όταν θα βλέπει τα παιδιά του να λιμοκτονούν, θα μπει χωρίς μάσκα στην τράπεζα για να τη ληστέψει, όταν γενικά η οργή επικρατήσει, θα χυθεί αίμα… Και το αίμα φέρνει αίμα. Αυτό είναι που με τρομοκρατεί! Αυτοί που σήμερα μα κυβερνούν πέραν του ότι είναι πουλημένα τομάρια και δωσίλογοι του κερατά, είναι κι από πάνω ηλίθιοι, ανίκανοι και υπάνθρωποι! Και το παράδοξο είναι ότι στην εποχή μας δεν υπάρχουν, δυστυχώς, τυραννοκτόνοι.
Η κληρονομιά που αφήνεις, ανυπολόγιστης αξίας. Πώς σου φαίνονται οι νέοι εκπρόσωποι, η «φρέσκια» σοδειά του καλλιτεχνικού στερεώματος –τηλεόραση, θέατρο κ.τ.λ.-;
Από την απάτη αυτή που λέγεται τηλεόραση και από το κακό που προκάλεσε στο θέατρο και στο ποιοτικό θέαμα γενικότερα, βγήκε κι ένα θετικό ίσως συμπέρασμα. Φάνηκε πλέον ξεκάθαρα ότι ηθοποιός δε μπορεί και ίσως δεν πρέπει να ζει αποκλειστικά και μόνο από το επάγγελμά του. Δεν υπάρχει όραμα για τον κυνηγό του μεροκάματου, δεν υπάρχει αφοσίωση, δεν υπάρχει θυσία… Ο στείρος επαγγελματισμός και ο συνδικαλισμός στην τέχνη καταστρέφουν την έννοια της δημιουργίας, ευτελίζουν το λειτούργημα του ηθοποιού… Είχαμε φτάσει στο σημείο να γίνουμε τηλεμεροκαματιάρηδες! Τα τελευταία χρόνια «γεννήθηκαν» οι εποχιακοί σταρ του κουτιού που «φρέναραν» το ελληνικό θέατρο, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση πως μπορεί κάποιος να κάνει σημαντικότερη και αποδοτικότερη καλλιτεχνική καριέρα μέσα απ’ αυτό το κουτί… Δεν αγνοώ τη συμβολή της τηλεόρασης στην εξέλιξη του πολιτισμού, αλλά δεν μπορώ να μην καυτηριάσω τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται. Μέσα από την τηλεόραση στηρίζονται και προάγονται όλων σχεδόν των ειδών οι «τυραννίες». Η τέχνη παράγεται μέσα από την αλήθεια, την ελευθερία, την αγάπη για το κοινωνικό σύνολο και την αξιοπρέπεια. Αν αυτό που σήμερα ονομάζουμε τέχνη, συνδυαστεί με την επίθεση του «χυδαίου» ήχου και την παντελή έλλειψη προβολής των άξια λόγου θεατρικών και μουσικών έργων, έχουμε μπροστά μας ανάγλυφο το στείρο σήμερα που ζούμε. Παρόλα αυτά έχουμε διαχρονικά άριστους τραγουδοποιούς, τραγουδιστές, συγγραφείς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες, καλή «μαγιά»! Είναι επιτακτική ανάγκη, όμως, να καθαρίσει η ήρα από το σιτάρι, για να «αυγατίσει» το καλό. Είναι αναπόφευκτο αυτό και νομοτελειακά κάποτε θα γίνει.
Κάποιες από τις ατάκες σου, που έγραψαν ιστορία…
Ήμουν και εξακολουθώ να παραμένω ανυπάκουος. Ο ταραχοποιός που χώνει την μύτη του παντού. Που εμφανίζεται μια μέρα ξαφνικά σε μια τέλεια ικανοποιημένη τάξη της κοινωνίας και σπέρνει τα ζιζάνια της δυσαρέσκειας ανάμεσα στα μέλη της. Από την άλλη μεριά πάλι ο θεατής με βλέπει ως φίλο, ως δικό του άνθρωπο. Και παραμένω φίλος και δικός του άνθρωπος. Κάπου εκεί πρέπει να βρίσκεται μάλλον το μυστικό που με δένει με το κοινό σαράντα ολόκληρα χρόνια. Γι’ αυτό δέχεται αυτά που γράφω, γι’ αυτό υιοθετεί κάποιες ατάκες μου:
-Με τις απεργίες της ΔEH σώθηκα. Έχω να δω τη γυναίκα μου μια βδομάδα.
-Tα νοίκια ανεβαίνουν, τα τρόφιμα ανεβαίνουν, τα καύσιμα ανεβαίνουν, τα ρούχα ανεβαίνουν.
-Μία γκόμενα στο αυτοκίνητο αξίζει όσο δέκα στην ατζέντα.
-Όλοι θέλουν να πάνε στον Παράδεισο, αλλά κανείς δεν θέλει να πεθάνει.
-H Δημοκρατία σου δίνει το δικαίωμα να πεις αυτό που σκέπτεσαι, ακόμα κι όταν δεν είσαι σε θέση να σκέπτεσαι.
-Όσο πιο φτηνός είναι ο πολιτικός, τόσο ακριβότερα στοιχίζει στη χώρα.
-Το οργανωμένο έγκλημα έχει διαφορετικά ονόματα ανά τον κόσμο. Στην Ιταλία ονομάζεται καμόρα, στην Αμερική μαφία και στην Ελλάδα κυβέρνηση.
-Tι θα γίνει, τελικά, με το νέφος; H κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Έχετε ακούσει, τελευταία, τα πουλιά; Δεν κελαηδάνε.. Βήχουνε!…
Τι είναι αυτό που πρέπει να χτυπήσει στη ρίζα της φύσης του ο κάθε άνθρωπος; Να επικαλεστώ και την ιδιαίτερη ικανότητά σου για το τι μέλλει γενέσθαι…;
Η ματαιοδοξία, ιδιότυπος συλλογικός ρατσισμός, ο ατομικός ρατσισμός, ότι εμείς ως οντότητες ή ως λαός είμαστε ανώτεροι από τους υπόλοιπους. Η έννοια της αξίας της ίδιας της ζωής. Το «μετέωρο τέχνασμα στη συμπαιγνία του σύμπαντος», όπως σε κάποιο ποίημά μου την ονομάζω. Κατά τύχη έγιναν όλα. Εμείς προσπαθούμε να διορθώσουμε τα λάθη που έχει κάνει η φύση και η φύση προσπαθεί να τα ξαναχαλάσει! Φύση ονομάζουμε το τυχαίο, αυτή τη σύγκρουση, αυτό το «big bang», αυτή τη θλιβερή προσαρμοστικότητα, που καλείται επιβίωση, έννοια κατ’ εμέ υποδεέστερη και παραπλανητική. Μακάρι να μπορούσε η φύση να μιμηθεί την τέχνη, θα ζούσαμε σίγουρα σ’ έναν πιο δίκαιο πλανήτη. Σε τελική ανάλυση, δεν ξέρω αν εμείς ανακαλύψαμε τον Θεό ή αν ήταν ο Θεός εκείνος που μας ανακάλυψε! Ως προς το τι μέλλει γενέσθαι, δύσκολα τα πράγματα. Δεν έχουμε δυστυχώς ακόμα ωριμάσει ως λαός. Να μην ξεχνάμε πως εκτός από τους «κουμανταδόρους» και τους «νταβατζήδες» κι απ’ όλους εκείνους με τα τεράστια συμφέροντα, τη μεγαλύτερη ζημιά κάνουν οι ενδιάμεσοι, οι «ζήτουλες», όπως τους αποκαλώ, οι πολιτικοί απατεώνες που οδήγησαν την Ελλάδα στην κόλαση και τους Έλληνες στην πλήρη οικονομική και ηθική εξαθλίωση. Πολλοί με ρωτούν γιατί στηρίζω φανατικά τον ΣΥΡΙΖΑ. Τους απαντώ ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ανατραπεί η συγκυβέρνηση των δωσίλογων. Κάθε ημέρα που παραμένουν στην εξουσία, θα μετρήσει χρόνια δυστυχίας και αίματος για τις επόμενες γενιές! Η Ελλάδα έχει ξεπουληθεί και έχει μετατραπεί σε αποικία χρέους για τα επόμενα 100 χρόνια, καταδικασμένη να ζει στην εξαθλίωση και στην απέραντη θλίψη. Κάτι πρέπει να γίνει και πρέπει να γίνει σύντομα.
Κεφάλαιο, τα δικά μας Εξάρχεια…
Στα Εξάρχεια έμενα, όταν ήρθα από Θεσσαλονίκη, είμαι, λοιπόν, εν μέρει κι εγώ Εξαρχειώτης. Αγαπώ τα Εξάρχεια, όχι μόνο ως φιλοσοφία, αλλά και ως παρέμβαση. Όλα μου αρέσουν σ’ αυτή τη γειτονιά! Η ελευθερία σε όλες τις μορφές της, με πιο σημαντική εκείνη που νιώθεις όταν πλησιάζεις σ’ αυτό τον τόπο… Δεν τον ξέρεις, δεν τον γνωρίζεις κι αισθάνεσαι ίσως συνάμα φόβο. Έχεις ακούσει τόσα πολλά. Εγώ όμως τα ξέρω τα Εξάρχεια, τα έζησα, δεν φοβάμαι. Αυτοί, εντός και εκτός Εξαρχείων, που ανοήτως χαρακτηρίζονται από κάποιους, «περιθώριο», ήταν πάντα δικοί μου άνθρωποι. Είναι διαφορετική η δική μου νοοτροπία, ο αστικός καθωσπρεπισμός δε μου ταιριάζει. Να μη θυμηθώ και την παράσταση στο ΑΚΡΟΠΟΛ «Έλληνες είστε και φαίνεστε». Τέλος, κάτι που διαπιστώνω με πολλή χαρά είναι ότι πολλές από τις ατάκες μου γεμίζουν ντουβάρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Κι αυτό με κάνει και αναπνέω με μεγαλύτερη άνεση αγώνα και ελευθερία…