του Ευθύμη Κουτσούκη (Μr EX)
Τον λένε Σταμάτη και σαν “κόρακας”, το ευφυέστερο πτηνό κατά πολλούς, ανέβηκε στο… βήμα του Εξαρχειώτη για να “κρά-ξει” εφ’ όλης και ΕΞώλης της ύλης!
Κραου-νάκης, λοιπόν, μία από τις μεγαλύτερες και ποιοτικότερες καλλιτεχνικές μορφές της χώρας μας, αληθινός, ειλικρινής, επαναστατικός στο λόγο του, καυστικός, άφοβος κι ευθύς. ΕΞαρχής κι ΕΞολοκλήρου. Η συνέντευξη που ακολουθεί αποτελεί μέρος μόνο της περίπου ωριαίας κουβέντας που είχαμε, το μεγαλύτερο κομμάτι της οποίας μπορείτε να παρακολουθήσετε διαδικτυακά στην καινούρια video/εκπομπή -μετά από Δημήτρη Πουλικάκο, Potergeist, Γιάννη Ζουγανέλη, Nightstalker και Rotting Christ- του “ΕΞ”, Μr EX Music Show (http://exarhiotis.gr/?p=9058). Ως γνωστόν, πλέον, στο www.exarhiotis.gr, καθώς και στο κανάλι του Εξαρχειώτη στο YouTube (Exarhiotis.gr). Όσον αφορά στο τι είπε, μεταξύ άλλων: “Oι άνθρωποι που δεν είναι ενταγμένοι, που είναι ελευθέρας βοσκής, έχουν πρόβλημα με όλα τα κομματικά συστήματα… Διεκδικήστε… Μην ακολουθείτε την πεπατημένη”… Κι άλλα ΕΞαιρετικά, τα οποία θα διαβάσετε στη συνέχεια. EXjoy and stay “EX”…
-Το έργο σου πολύπλευρο και η καλλιτεχνική αξία του μεγάλη και αναγνωρισμένη. Επιλέγοντας στίχους σου, πως θα περιέγραφες αυτή την πολυετή διαδρομή στο τραγούδι, αλλά και στο θέατρο;
«Γύρισα από ένα μέτωπο, που όσοι σκοτώνουνε φτιάχνουν τον χάρτη». Η ψυχή αναζητά συνέχεια δρόμο να ξαναενωθεί με το συλλογικό. Επειδή πιστεύω γενικότερα ότι εδώ και χρόνια ζούμε μια δύσκολη κατάσταση. Θεωρώ ότι η τέχνη βρίσκεται πίσω από την κοινωνία. Δεν συμβαδίζει μαζί της και αυτό είναι μεγάλο θέμα. Πιστεύω ότι σκοτώθηκε το αίσθημα αυτό, από την παταγώδη εισβολή της τηλεόρασης και των social media στις ζωές των ανθρώπων. Ξαφνικά έχει υποκατασταθεί ο ερωτικός σύντροφος, η παρέα… Μια φίλη, που είχε έρθει στο Καλλιμάρμαρο και ζει στην Αμερική, μου έλεγε ότι το Σάββατο που είχε το «Στην υγειά μας», είχαν στηθεί μπροστά στο τραπεζάκι με κρασιά κτλ. Αυτό υποκαθιστά ο Σπύρος Παπαδόπουλος. Το τραπέζι του Σαββάτου με τους φίλους. Το αρνί, τα σουβλάκια, το κρασί… Καταρχήν αυτό δημιουργεί μια ψευδή αίσθηση του τι είναι mainstream, ακόμα και του τι είναι underground. Δεν έχουμε αληθινή εικόνα… Εγώ όταν πρωτόπαιξα τραγούδι του Αλέξανδρου Βούλγαρη, του “The Βoy” στις εκπομπές μου στο «Κόκκινο», πιστεύοντας ότι ανακάλυψα την πυρίτιδα, συνειδητοποίησα ότι ο τύπος έχει πάρα πολύ μεγάλο κοινό. Παρότι ανήκω στους ανθρώπους που ψάχνουν και σχεδόν καθημερινά ενημερώνονται για το τι συμβαίνει στην παγκόσμια εικόνα και μουσική κοινωνία, αλλά και γενικότερα για ό,τι με αφορά. Έχω άμεση ενημέρωση όταν βγαίνει κάτι που μπορεί να με ενδιαφέρει. Συνειδητοποιώ ότι όλα έρχονται μέσα από μια επιλεκτική εμμονή του κάθε χρήστη, από μια ηθελημένη εμμονή του κάθε καναλάρχη, που τελικά αυτό δεν έχει καμία αντιστοιχία με την αληθινή εικόνα. Χθες (σ.σ. 16/06) έζησα κάτι στο Καλλιμάρμαρο. 50.000 κόσμος, μια εκδήλωση οργανωμένη από «καλιαρντό» φορέα (γέλια) με πάρα πολλούς καλλιτέχνες όμως στο παιχνίδι αυτό. Πήγαμε πολλοί άνθρωποι. Εγώ κυρίως λόγω του Ξαρχάκου. Ήθελα πολύ να ενωθώ με τον εν λόγω δημιουργό στη σκηνή και πραγματικά καταφέραμε να έχουμε μια αληθινή επαφή. Μου ζήτησε μια ερμηνεία αρκετά επικίνδυνη, θέλοντας πιθανώς να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες – αδυναμίες μου, αλλά ουσιαστικά την ερμηνευτική μου ικανότητα. Έχω μάθει να συγκεντρώνομαι και κυρίως να παραιτούμαι απ’ το εγώ μου στη σκηνή. Αυτό είναι ένα μεγάλο μου μυστικό, το οποίο κέρδισα με τα χρόνια. Καταφέρνω πια να μην είναι ο εαυτός μου παρών, αλλά να είμαι αληθινός, άδειος. Άδειο κουτί, το οποίο να μπορεί να γίνει καθρέφτης των ανθρώπων, που είναι απέναντι.
-Η εξέλιξη στη μουσική σου, καθώς και η τριβή με πλήθος καλλιτεχνών σε ποιους προσωπικούς τομείς έχει επηρεάσει και διαμορφώσει τον Σταμάτη Κραουνάκη;
Τρία ήταν τα… πανεπιστήμιά μου. Αρχικά ήταν ο Αριστοφάνης. Ο τρόπος που μετέφρασα τον λόγο ενός ποιητή, φημισμένου για την συντηρητικότητά του στην εποχή του, ενώ ο τρόπος που καταγράφει είναι κάπως αναρχικός. Είναι άλλη εποχή, άλλη θρησκεία, άλλο το κοινωνικό σύστημα… Σήμερα είναι αναρχικός. Ήταν μια πολύ μεγάλη βουτιά. Μετέπειτα, η μελέτη μου πάνω στο Βάρναλη, στην απολογία του Σωκράτη, η οποία ήταν ένα τρομερό πανεπιστήμιο για μένα. Πρώτον, αποκατέστησα τον ποιητή Βάρναλη, τον οποίο, ντρέπομαι που το λέω αλλά είναι αλήθεια, δεν τον είχα στην εκτίμηση που του έδωσα μετά τη μελέτη του κειμένου αυτού, που είναι μνημείο. Ο τρόπος που χρειάστηκε να βάλω την προσωπική μου μηχανή για να «μεταφράσω» ένα κείμενο – μνημείο της δημοτικής, αλλά μιας δημοτικής που πλέον δεν μιλιέται, ούτε σαν δημοτική. Ουσιαστικά μια πεθαμένη γλώσσα. Βρήκα ένα κλειδί… Χρησιμοποιεί, αντί για τη λέξη ειρωνεία, τη λέξη κοροϊδία. Θα χρησιμοποιήσω αυτή τη γλώσσα, την πεθαμένη αυτή υπερβολική δημοτική… «δικαστάδες, ποιητάδες…», σαν να είναι ο τρόπος που ο ήρωάς μου έχει εφεύρει να κοροϊδέψει τους κατηγόρους του. Κι αυτό ήταν ένα κλειδί που με βοήθησε να ξεκλειδώσω όλη τη συμπεριφορά του ήρωα. Τρίτος ο Ντάριο Φο και η προσωπική επαφή που είχα μαζί του, αλλά κυρίως η μελέτη του συνολικού του έργου. Πως ένας αριστερός – διανοούμενος – λαϊκός καλλιτέχνης, χρησιμοποιεί την παράδοση… από το κουκλοθέατρο, από Commedia dell’arte, από, από, από… για να μιλήσει στην κοινωνία του -μην ξεχνάμε ότι ήταν 20 χρόνια κατηργημένος απ’ όλα τα μέσα-. Γέμιζαν τα θέατρα… Δυστυχώς, όπως πολύ καλά θα ξέρεις, οι άνθρωποι που δεν είναι ενταγμένοι, που είναι ελευθέρας βοσκής, έχουν πρόβλημα με όλα τα κομματικά συστήματα. Αυτή τη στιγμή σιωπηρά είμαι αποκλεισμένος από τα έντυπα. Δεν με εμποδίζει αυτό να γεμίζω τις παραστάσεις μου, διότι κανείς δεν με πληροφορεί πλέον απ’ τα έντυπα. Εγώ είμαι παλιάς κοπής. Λέω «θα κάνουμε τη δουλειά μας. Αν η δουλειά μας είναι καλή, το… χωριό είναι μικρό. Την άλλη μέρα θα το ξέρουν όλοι. Αυτό που συνειδητοποιώ είναι ότι μεταξύ μας οι καλλιτέχνες δεν γνωρίζουμε τι κάνει ο ένας και ο άλλος. Το κοινό και ο κόσμος ξέρει. Ενώ ο κόσμος, λοιπόν, γνωρίζει, το μεταξύ μας με τους καλλιτέχνες έχει χαθεί. Εγώ πήρα τηλέφωνο τον Ξαρχάκο και είπα «θέλω να είμαι εκεί, δεν θέλω να λείπω απ’ αυτό το πράγμα». Δεν με κάλεσε εκείνος. Αυτό το λέω για να ελευθερώσω κι άλλα αισθήματα στους νέους που μας ακούν. Είμαι του παραδοσιακού «ζητήσατε, ίνα σας δοθεί». Όταν έμαθα ότι θα γίνει το «Τρίτο Στεφάνι» ήθελα να το κάνω και πήρα ένα σκηνοθέτη που είχε τα δικαιώματα, συγκεκριμένα τον Χριστόφορο Χριστοφή. Μπορεί να τα έχασε μετά και δεν έγινε, αλλά ενώ ήξερα ότι ήταν συνεργάτης αποκλειστικά με την Καραΐνδρου, του είπα «ξέρω ότι συνεργάζεσαι με την Καραΐνδρου, όμως το “Τρίτο Στεφάνι” θέλω να το κάνω εγώ και μόνο εγώ και άμα το κάνει άλλος θα σε σκοτώσω» (γέλια). Τελικά το έκανα με τον Δαλιανίδη (γέλια) και οφείλω να πω ότι ανήκει σε ένα πράγμα, που ήθελα να φτιάξω για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Ζητάτε το! Διεκδικήστε το και κυρίως μην ακολουθείτε την πεπατημένη. Μου έρχονται 200 cds το μήνα. Με πολύ καλή διάθεση, στ’ ορκίζομαι, ψάχνω να βρω κάτι να με ερεθίσει και να το μεταδώσω. Στα 200, 1 τραγούδι. Πάμε κατ’ απομίμηση, δεν πάμε κατά βούληση… Στην πεπατημένη, κατά την κρίση του καθενός.
-Τα Εξάρχεια, πέρα από τα στενά όρια της περιοχής, σαν έννοια ή φιλοσοφία σου «γεννούν» κάτι συγκεκριμένο; Τι σημαίνουν για εσένα;
Καλλιτέχνες… ανεξάρτητοι καλλιτέχνες. Πρώτα απ’ όλα, ποτισμένα με αίμα. Τελειώνουμε μ’ αυτό. Θα στο πω όπως το καταλαβαίνω: Ελεύθερη Ελλάδα, με τα συν και τα πλην. Μπαίνεις σε ένα τοπίο, όπου όλα μυρίζουν καλλιτεχνία, όργανα, παίχτες, τάσεις, γκράφιτι, παιδιά κι επίσης έχω μια τεράστια εκτίμηση για τους ανθρώπους που έχουν θέατρα κι επιχειρήσεις στα Εξάρχεια, καθώς και τους Εξαρχειώτες κατοίκους, που μένουν εκεί και δεν έχουν μετακομίσει. Κρατούν τη γειτονιά ζωντανή. Εγώ είμαι παιδί του ΒΟΞ. Τα κυκλοφορώ άφοβα. Είμαι της γνώμης ότι όσο πιο εκτεθειμένος είναι κάποιος, τόσο δεν τον πειράζει κανείς. Έπειτα, έχω τελειώσει με τον φόβο. Αν είναι να τη φάω τη σφαίρα, θα την καταπιώ, δεν τρέχει τίποτα. Δεν θέλω να προφυλάσσομαι. Δεν ξεχνάω ότι πίσω από κάθε πρόσωπο, ό,τι κι αν πιστεύει, υπάρχει μια πληγή. Αυτό ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να το κοιτάξει. Δεν είναι όλα αποκυήματα ιδεολογιών. Οι χρήστες των ιδεολογιών πείραξαν τις ιδέες. Οι ιδέες δεν έπαθαν τίποτα. Έχω βρεθεί σε τσαμπουκά και σκάνε 2 Αλβανοί με μαχαίρια. Ήμαστε 12 άτομα και τρώμε. Σηκώνομαι απέναντί τους, τα παιδιά να έχουν “κλάσει”, άγρια κατάσταση. Και βάζω λευκή ενέργεια παντού. Λέω «παιδιά πηγαίντε στο καλό, δεν θα σας πειράξει κανείς» κι έφυγαν. Σε 5 λεπτά ήρθε η αστυνομία και είχαν φύγει, δηλαδή τους γλίτωσα… Η δουλειά έγινε. Δεν σπάσαμε τίποτα.
-Επειδή θεωρώ ότι δεν βάζεις σε “καλούπια” τη μουσική, με ποιον ροκ καλλιτέχνη θα μπορούσες να συνεργαστείς και πώς; Rock για τον Σταμάτη Κραουνάκη είναι…;
Το ‘χω. Και τις περιόδους που σειρά από συνεργάτες μου ήταν σε αυτή τη σκηνή και με παρέσυραν κι έγραψα προς αυτή τη κατεύθυνση… Φτάνει να μην είναι fake. Έχουμε πολύ λίγους μη fake. Ο Αγγελάκας, respect. Είναι ένας αληθινός καλλιτέχνης. Εδώ και καιρό… κυνηγάω την εξής φάση: Ήρθα σε επαφή με μια εξαιρετική Τουρκάλα, ονόματι Σουκριγιέ Τουτκούν, δεν είναι ροκ, αλλά είναι πολύ ιδιαίτερη. Μια φίλη Ελληνίδα, που μένει στην Κωνσταντινούπολη μας κάνει τη μεταφράστρια, γιατί η κυρία δεν μιλάει αγγλικά. Πάμε να κάνουμε κάτι, μήπως και συνυπάρξουμε. Ό,τι νιώθω, ό,τι με περιμένει, έρχεται.
-Θα ήθελα την πιο επαναστατική σου σκέψη… Επίσης, συμπλήρωσέ μου τη φράση: «Η ζωή είναι έξοχη, διότι…».
Η ζωή είναι έξοχη, γιατί είναι ΜΙΑ!
-Και η πιο επαναστατική σου σκέψη…
Φυλακή οι φαγάνες και κάτεργο. Όχι να τους πληρώνει το δημόσιο. Λυπάμαι πολύ που δεν έχει βρεθεί ένας ηγέτης να σεβαστεί όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη… Λέμε με τον φίλο μου τον Μπογιόπουλο ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι υπόδειγμα καπιταλισμού. Προϊόν, πολιτισμός… Θα έπρεπε να είμαστε η Ελβετία του κόσμου. Πολύ κλέψιμο φίλε!
-Έξοχη η πορεία σου ως μουσικός μέχρι στιγμής, προς ποια κατεύθυνση στρέφεται πλέον η καλλιτεχνική σου… πυξίδα;
Κάνουμε μια πολύ μεγάλη περιοδεία με το «Όλοι ένα», σ’ όλη την Ελλάδα. Ετοιμάζουμε τη Μικρή Επίδαυρο με μια εξαίσια ηθοποιό και φίλη μου, την Ελένη Ουζουνίδου και με τα 5 αγόρια μου από την Σπείρα. Ένα θέμα που χρόνια με γυροφέρνει είναι ο λόγος του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα, στα Ελληνόπουλα, το φθινόπωρο του 1838. Είναι ένα κείμενο που θα κάνει καλό να τ’ ακούσουμε, πως ενώ υπήρχε ηρωισμός, χανόντουσαν οι επαναστάσεις, από τη διχόνοια και την έλλειψη αρχηγού. Μου έγινε πρόταση από τον Θεοδωρόπουλο να κάνω κάτι για το φεστιβάλ και ζήτησα να πάρουμε την Μικρή Επίδαυρο για να πάμε στο μέρος, όπου γεννήθηκε ο μάστορας αυτός… Έβαλα άσματα αρκετά, λαϊκά αλλά μ’ ένα ιδιαίτερο τρόπο φτιαγμένα. Από τον Φεραίο και από τον Σολωμό, τα οποία ντύνουν μουσικά την όλη ατμόσφαιρα. Με το που θα μπει η καινούρια σεζόν θα υπάρξει επανάληψη του «Όλοι Ένα» για λίγο ακόμα. Επιπλέον, ετοιμάζω κάτι με το Θέατρο Τέχνης για τη δεύτερη περίοδο του χρόνου μέσα στο 2016 – 2017, ένα έργο που περιεργάζομαι πάρα πολλά χρόνια, έχω κρατήσει τα δικαιώματα με νύχια και με δόντια. Θα το κάνουμε όπερα δωματίου με τη φίλη μου Κάλμπαρη να το σκηνοθετεί. Ένα υπέροχο έργο του Βιτράκ «Τα παιδιά στην εξουσία», τρομερά επίκαιρο. Ο,τιδήποτε είναι αληθινό, είναι επίκαιρο…
-Το αγαπημένο σου ανέκδοτο ή απλά κάτι που σου φτιάχνει τη διάθεση και σε κάνει να γελάς…
Είναι τελευταίο και μ’ αρέσει πάρα πολύ: «Να σου πω κάτι έξυπνο;… Άσε, δεν θα το καταλάβεις» (γέλια).
