Στις 25 Νοέμβρη 2016, με τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, εμβληματικής φυσιογνωμίας του 20ού αιώνα και ηγέτη της Κούβας για πάνω από 50 χρόνια, έσβησε και μία ολόκληρη εποχή για την οποία όλοι έχουμε ακούσει και κάποιοι καταφέραμε να αντικρίσουμε, έστω και λίγο, από κοντά.
Η Δημοκρατία της Κούβας είναι νησί, το μεγαλύτερο και πολυπληθέστερο της Καραϊβικής, το οποίο ανακαλύφθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο το 1492. Αποικιοκρατήθηκε από την Ισπανική Αυτοκρατορία για να ανεξαρτητοποιηθεί το 1898. Κατόπιν πολιτικών αναταραχών, το 1959 συντελείται η κουβανική επανάσταση όπου ο στρατηγός Φιντέλ Κάστρο ανατρέπει τη φιλοαμερικάνικη δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα και αναλαμβάνει την ηγεσία του κράτους. Το 1962, οι ΗΠΑ κηρύττουν εμπορικό και οικονομικό εμπάργκο στο νησί, το οποίο διατηρείται έως τις μέρες μας με τα πρώτα δείγματα ανατροπής αυτού να έχουν αρχίσει να αχνοφαίνονται στον ορίζοντα. Επισκεφθήκαμε την Αβάνα, πρωτεύουσα της χώρας, τον Ιούλιο του 2014. Ένα ταξίδι, βαθιά χαραγμένο στο μυαλό. Η πόλη φαντάζει κινηματογραφικό τοπίο με τον χρόνο να έχει σταματήσει στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Τα κτήρια και τα αυτοκίνητα δεν έχουν ανανεωθεί από τότε και αυτό όσο νοσταλγικό και αν φαίνεται, δεν παύει να είναι ταυτόχρονα και δυσλειτουργικό τόσο για τους Κουβανούς όσο και για τους τουρίστες που αποτελούν τη μοναδική πηγή εσόδων. Το πολίτευμα, Μονοκομματική Σοσιαλιστική Δημοκρατία, δεν έχει αφήσει περιθώρια ανάπτυξης και οι πολίτες, περισσότερο φοβισμένοι παρά λάτρεις του πρόσφατα θανόντα ηγέτη τους, προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στη βιωσιμότητα και την καθημερινότητά τους μέσα από πραγματικά δύσκολες συνθήκες. Γνωρίσαμε τον Άριαν, ένα αγόρι 25 ετών που μας επιβεβαίωσε ότι ο λαός δε χαμογελάει και δε χορεύει σάλσα στους δρόμους, ευτυχισμένος για τα «αγαθά» που του προσφέρει το κράτος. Ό,τι βγαίνει προς τα έξω, στον υπόλοιπο κόσμο, είναι απόλυτα ελεγχόμενο από την ηγεσία του κράτους. Εμείς κάναμε βόλτες μαζί του και προσπαθήσαμε έτσι να γνωρίσουμε την Κούβα μέσα από τα μάτια του και τις πραγματικές ιστορίες που μας εκμυστηρεύτηκε, όχι βέβαια στη μητρική του γλώσσα, τα ισπανικά, για ευνόητους λόγους. Κρατήσαμε τις εικόνες ενός έτσι κι αλλιώς πανέμορφου και καταπράσινου, λόγω του τροπικού κλίματος, νησιού, περιηγηθήκαμε στους δρόμους που ερωτεύτηκε ο Ερνέστος Χέμινγουέι, δοκιμάσαμε την πλούσια σε μπαχαρικά και θαλασσινά κουζίνα, παρακολουθήσαμε την παραγωγή των παγκοσμίως περίφημων πούρων, βουτήξαμε στα ζεστά νερά της Καραϊβικής και κρατήσαμε απ’ τους ανθρώπους εκείνο το πλατύ χαμόγελο που μαρτυρά την ταλαιπωρία, την αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος μέσα από τους τουρίστες και την ελπίδα ότι αυτό, κάποια στιγμή, θα έρθει.
Φωτογραφίες / κείμενο: Γιώτα Μαυραγάνη
