του μαθηματικού – συγγραφέα
Ευαγγέλου Σπανδάγου
Στις θυγατέρες τους οι Αρχαίοι Αθηναίοι δεν έδιναν ιδιαίτερη μόρφωση, εκτός από τις γνώσεις και υποδείξεις της μητέρας τους στην ανάγνωση, στη γραφή και στη μουσική.
Στην Αττική, σύμφωνα με το Αττικό δίκαιο, η προίκα, η “φερνή” όπως την ονόμαζαν, εφόσον δεν συνίστατο από χρήματα ή από διάφορα καταναλωτικά αγαθά, όσο διαρκούσε ο γάμος, ανήκε στη γυναίκα. Ο σύζυγος είχε μόνο τη διαχείριση και την επικαρπία. Σε περίπτωση διαζυγίου η προίκα ανήκε στη σύζυγο.
Από διάφορα θεατρικά έργα, “Εκκλησιάζουσες”, “Θεσμοφοριάζουσες”, “Νεφέλες”, “Λυσιστράτη” κ.ά. προκύπτει ότι στην Αττική υπήρχε μια ανεξαρτητοποίηση των γυναικών. Οι γυναίκες συμπεριφέρονταν σαν δικτατορίσκοι στον οίκο τους. Με διάφορες δικαιολογίες οι Ατθίδες πήγαιναν σε γειτονικά σπίτια, ή σε σπίτια συγγενών. Είχαν δε την τάση να διοικούν. Και πράγματι διοικούσαν. Επειδή οι γεωργοί ή τεχνίτες σύζυγοί τους έφευγαν από το σπίτι πρωί για τις δουλειές τους και γύριζαν το βράδυ, οι γυναίκες διεύθυναν τις οικογενειακές εργασίες, τους δούλους και τα λοιπά σχετικά. Οι άνδρες δε έδιναν λόγο στις γυναίκες για κάθε κίνησή τους.
Πολλοί όμως συγγραφείς και ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η θέση της γυναίκας στην Αρχαία Αθήνα ήταν στο ημίφως του “γυναικωνίτη”, δηλαδή στη φυλακή του σπιτιού, για να δουλεύει στον αργαλειό, να πλέκει, να ράβει, να φροντίζει τα παιδιά και να εποπτεύει τους δούλους.
η’ Οι εξαιρέσεις στις επικρατούσες απόψεις
Παραμερίζοντας τις πατριαρχικές προκαταλήψεις των συγγραφέων και ιστορικών της Ελληνικής Αρχαιότητας και συλλέγοντας σκόρπιες και αντιφατικές πληροφορίες, ήρθε στο φως, μετά από πολυετή έρευνα, ένα μεγάλο πλήθος γυναικών θετικών επιστημόνων[1] και φιλοσόφων. Το πλήθος αυτό, σε συνδυασμό με τις κατηγορίες: “Εταίρες”, “Βασίλισσες”, “Ποιήτριες”, “Συγγραφείς”, “Ιέρειες”, “Νικήτριες αθλητικών αγώνων”, “Ηρωίδες” και “Αμαζόνες”, δίνει το δικαίωμα να ισχυρισθεί κάποιος ότι αποδίδεται έτσι ένας μεγαλύτερος φόρος τιμής στην αιώνια γνώση της γυναικείας ψυχής, στη δημιουργό της καλλιέργειας, στη δημιουργό του τροχού, στη δημιουργό της τέχνης, στη δημιουργό της γλώσσας και στη δημιουργό του πολιτισμού. Στην αιώνια γυναίκα.