Με αφορμή τα παραδοσιακά τραπέζια του Πάσχα, ας ρίξουμε μια πιο διεισδυτική ματιά στον… αρχηγό που λέγεται οίνος!
Είναι το Δόρυ της Ψυχής και η Ασπίδα του Οργανισμού! Ένα από τα ΥπερΤρόφιμα της μεσογειακής διατροφής, ο οίνος, είναι από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα μέρος της καθημερινής μας διατροφής. Και ο βασικός συντελεστής του γαλλικού παράδοξου.
Ο Οργανισμός Περιβάλλοντος «Ηλέσιον» έγραψε χαρακτηριστικά ότι αν πιει κανείς ένα ποτηράκι κρασί παίρνει κουράγιο να κάνει πράξη και να πει όσα συνήθως διστάζει. Και τα ωφέλιμα συστατικά του προστατεύουν την υγεία από τις καθημερινές επιθέσεις.
Πολυτραγουδισμένος και πηγή για τραγούδι ο οίνος, και αυτό δεν είναι τυχαίο αφού είναι κυρίαρχος σε πλείστες όσες εκφάνσεις της ζωής μας. Από την θρησκευτική τελετουργία τα συμπόσια της χαράς και του πόνου όπου ζητούμενο είναι η ψυχική ανάταση και η λύτρωση, μέχρι την απλότητα των καθημερινών γευμάτων όπου στόχος για τον άνθρωπο είναι η σωματική ενδυνάμωση.
Σε καιρούς δύσκολους ο οίνος αποτέλεσε βασικό βοήθημα για την επιβίωση των πληθυσμών, και στην δική μας εποχή που πάλι οι λαοί δοκιμάζονται, είναι επιτακτική ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τι εστί «υπερτροφή». Πολύτιμο το δώρο της αμπέλου για τον άνθρωπο καθώς κρύβει μέσα του άπειρα πλεονεκτήματα. Δεδομένα που η λαϊκή σοφία ανά τους αιώνες αποκωδικοποίησε και γι’ αυτό καθιέρωσε τον οίνο ως καθημερινή υπερτροφή τόσο στην υλική όσο και στην πνευματική διάσταση της ζωής.
Οίνος… Μέτρον Άριστον
Εν τούτοις, ένα μεγάλο μέρος των γιατρών του 20ου αιώνα σπούδασε και αναδείχτηκε επαγγελματικά μέσα στην ποτοαπαγόρευση, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα επί τουλάχιστον μία 30ετία, οτιδήποτε είχε σχέση με το οινόπνευμα, συμπεριλαμβανομένου του κρασιού, να λογοκρίνεται και να απαγορεύεται. Παράδειγμα γι’ αυτό είναι ότι στην δεκαετία του ́’70, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ απέκρυψε αποδείξεις από μελέτη καρδιακών παθήσεων(Framingham Heart Study) που αποδείκνυε ότι η μέτρια κατανάλωση κρασιού μείωνε τους θανάτους από στεφανιαία νόσο κατά 50%!
Το πνεύμα του οίνου πολεμήθηκε από την παγκοσμιοποίηση, τις φαρμακοβιομηχανίες και τις μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων σαν δηλητήριο και καρκινογόνα ουσία. Έχοντας στόχο να μειωθεί το ανθρώπινο αμυντικό σύστημα για να πωληθούν τα φάρμακα από την μία πλευρά και να προωθηθούν η μπύρα με τα αναψυκτικά από την άλλη, που ελέγχονται από τις μεγάλες παγκόσμιες εταιρίες. Απαγορεύθηκε στους νέους να πίνουν κρασί και επιβλήθηκαν τα δηλητήρια τύπου κόλλας!
«Ίσως να μη ξέρετε ότι το οινόπνευμα (ή αλκοόλ) αποτελεί φυσιολογικό συστατικό του σώματος και βρίσκεται στο αίμα μας σε αναλογία μικρότερη από 1,5 χιλιοστό του γραμμαρίου ανά λίτρο. (…)
Το οινόπνευμα φαίνεται να έχει συντροφέψει τον άνθρωπο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα, σε ολόκληρη την ιστορία του πάνω στη Γη. Χρησιμοποιήθηκε σαν θρεπτική ουσία για την παροχή ενέργειας, ως ευφραντικό, ορεξιογόνο, διεγερτικό, καταπραϋντικό, ηρεμιστικό, παυσίπονο, αναισθητικό, ναρκωτικό, παραισθησιογόνο, διευκολυντικό της κοινωνικής και της… αντικοινωνικής συμπεριφοράς, της εκδήλωσης του θάρρους, του θράσους, της τόλμης και της γενναιότητας, τροφή της φαντασίας, της έμπνευσης και της ευφορίας».
«Το κρασί και το μέλι είναι τα καλύτερα για τους ανθρώπους, αν με φυσικό τρόπο, στην ώρα τους και με μέτρο προσφέρονται και σε όσους υγιαίνουν και σε όσους είναι άρρωστοι», έγραφε ο Ιπποκράτης.
Το κρασί λόγω των ευεργετικών του επιδράσεων στην υγεία, έχει περιληφθεί στην διαιτητική πυραμίδα, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια σε συνέδριο του Harvard. Η πυραμίδα συνιστά λίγες φορές το μήνα κρέας, λίγες φορές την εβδομάδα ψάρι και καθημερινά φαγητό με βάση ελιές, ελαιόλαδο, γαλακτοκομικά, όσπρια, δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, και κρασί. Ο οίνος, αναγνωρίζεται πια διεθνώς σαν συστατικό μέρος του καθημερινού φαγητού και πρέπει να πίνεται με σύνεση και μέτρο.
Οι αντίπαλοι του οίνου κυρίως μένουν στις επιπτώσεις του οινοπνεύματος όταν γίνεται υπέρβαση του μέτρου με δυσάρεστες συνέπειες, οι οποίες οφείλονται στο αυξημένο επίπεδο οινοπνεύματος στο αίμα. Το επίπεδο αυτό εξαρτάται από την ολική ποσότητα κρασιού που πίνουμε τη διάρκεια και τον ρυθμό, την απορρόφηση από το έντερο και τον μεταβολισμό από το συκώτι (ήπαρ). Γι’ αυτό οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν τον οίνο κεκραμμένο δηλαδή αναμεμειγμένο με νερό προκειμένου να πιουν χωρίς τις συνέπειες της μέθης.
Αν και οι αλκοολικοί από το κρασί είναι μόλις το 1-2% των αλκοολικών είναι σαφές ότι το να ξέρεις να πίνεις σημαίνει να ξέρεις να ζεις. Το κρασί με σύνεση και μέτρο είναι ποτό του οικογενειακού τραπεζιού και της συντροφιάς. Επιδρά ευεργετικά στην υγεία μαζί με την αύξηση της καλής χοληστερίνης, τα σαλικυλικά και τα φαινολικά παράγωγα.
Πολλοί πιστεύουν ότι το οινόπνευμα είναι άχρηστο και το μόνο που κάνει είναι να μας ζεσταίνει προσωρινά! Όμως το οινόπνευμα που περιέχεται στο κρασί αυξάνει την HDL που ονομάζεται υψηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (καλή χοληστερίνη) και τα παράγωγα της ( HDL2 και HDL3) τα οποία εμποδίζουν τη δημιουργία αθηρωματωδών πλακών στα αγγεία!
Το οινόπνευμα του κρασιού έχει χαλαρωτική και ηρεμιστική δράση. Μειώνει την έκκριση των αγγειοσυσπαστικών ουσιών, όπως οι κατεχολαμίνες, και μέσω αυτού του μηχανισμού βοηθά στη ρύθμιση της πίεσης του αίματος.
Το οινόπνευμα έχει την ιδιότητα να επηρεάζει με πολυσύνθετο τρόπο την ψυχική μας διάθεση. Όταν καταναλώνεται με μέτρο, χαλαρώνει και προκαλεί ευφορία. Ωστόσο ένα βασικό χαρακτηριστικό της κατανάλωσης οινοπνεύματος στη χώρα μας, και στις άλλες χώρες της Μεσογείου, είναι η κοινωνικότητα.
Με άλλα λόγια, συνηθίζουμε να πίνουμε κρασάκι παρέα με φίλους, κάτι που εκφράζει μια ολόκληρη φιλοσοφία ζωής, και με τη σειρά του συντελεί στην ευφορία που συνοδεύει την οινοποσία. Και βέβαια όσο πιο αγνό είναι το κρασί, τόσο περισσότερο καλό κάνουμε στην υγεία μας!
Έμμη Πανούση, δημοσιογράφος –πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Καταναλωτών «ΒΙΟΖΩ».