Με φόντο την Ημέρα του Καταναλωτή και τα βασικά γενικά ζητήματα που την σκιάζουν και γεννιόνται από την κερδοσκοπία, από το δικό μας μετερίζι προβάλλουμε προς προβληματισμό και επίλυση κάποια επιπλέον δεδομένα που αφορούν την βιολογική γεωργία και κατά προέκταση… την υγεία μας!
Ας ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας με το δεδομένο ότι η βιολογική γεωργία και η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων στην χώρα μας είναι κατά πολύ χαμηλότερη σε αριθμούς απ’ ότι σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Ο κυριότερος λόγος είναι ότι οι Έλληνες καταναλωτές γνωρίζουν ότι η παραγωγή βιολογικών προϊόντων στην χώρα μας είναι στρεβλή. Γι’ αυτό επιλέγουν μόνο τους παραγωγούς που ξέρουν και κυρίως τους πιστοποιητικούς οργανισμούς που εμπιστεύονται. Η στρέβλωση της ανάπτυξης εμποδίζει εκτός από την επέκταση της παραγωγής και την εξαγωγή των βιολογικών προϊόντων μας.
Βέβαια, η στρέβλωση της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα ξεκίνησε από την νομοθετική στρέβλωση της πιστοποίησης και των επιδοτήσεων.
Τα τελευταία χρόνια, πολλές επιδοτήσεις ανάπτυξης της βιολογικής γεωργίας (ΒΓ) δίνονται σε εκμεταλλεύσεις που δεν παράγουν βιολογικά προϊόντα. Οι περισσότερες δε από αυτές παράγουν στα «βιολογικά» χωράφια συμβατικά προϊόντα!
Πρόκειται για ένα τεράστιο κενό στην νομοθετική κάλυψη της ενίσχυσης της βιολογικής παραγωγής, που φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί η πιστοποίηση ξεχωρίζει την έκδοση πιστοποιητικού συμμόρφωσης από το πιστοποιητικό προϊόντος και η πολιτεία δεν έχει πάρει τα μέτρα της ώστε να βοηθήσει τον έλεγχο που κάνουν οι πιστοποιητικοί οργανισμοί στα σχετικά λογιστικά έγγραφα.
Στους περισσότερους παραγωγούς προϊόντων -και στους βιολογικούς- οι αγοραστές καταχωρούν τα παραστατικά αγοράς στο σύστημα ελέγχου της ΕΕ είτε και οι ίδιοι παραγωγοί μέσω των δηλώσεων παραγωγής. Ο ελεγκτικός μηχανισμός της Β.Γ. δεν έχει πρόσβαση σ’ αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες κι έτσι οι πιστοποίηση χωλαίνει.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ίδιο χωράφι χωρίζεται σε τεμάχια, ενοικιάζεται σε διαφορετικούς καλλιεργητές (συνήθως μέσα στην οικογένεια) και παράγονται ενιαία με τον ίδιο τρόπο τα ίδια προϊόντα. Στόχος η παραπλάνηση της πιστοποίησης και σε περίπτωση ανακάλυψής τους να μπορεί ο άλλος συνεταίρος να διακινήσει τα προϊόντα σαν βιολογικά με το δικό του πιστοποιητικό. Συνήθως αυτοί χρησιμοποιούν άλλο πιστοποιητικό οργανισμό ο κάθε ένας.
Τι σκέψεις υπάρχουν…
- Να δημιουργηθεί ένα υποχρεωτικό «ελεγχόμενο» έγγραφο από τους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων, που δεν είναι άλλο από το υποχρεωτικό λογιστικό έγγραφο το «δελτίο αποστολής», όπως ακριβώς λειτουργεί στα αμπελοοινικά προϊόντα, που θα το σφραγίζει ο πιστοποιητικός οργανισμός. Όλα τα προϊόντα που παράγονται από βιολογικά χωράφια θα υποχρεούνται να εκδίδουν για την διακίνησή τους ΔΑ και να αναγράφουν τον κωδικό πιστοποίησής τους, ανεξάρτητα αν πωλούνται με τιμές συμβατικών προϊόντων είτε πάνε για ιδιοκατανάλωση.
- Ο έλεγχος των πιστοποιητικών οργανισμών να ενταθεί και να υποχρεωθούν σε πραγματικούς ελέγχους των προϊόντων που παράγονται σε βιολογικά χωράφια.
- Οι συμμετοχές στην ιδιοκτησία των πιστοποιητικών οργανισμών να είναι ονομαστικές και προσωπικές και όχι ανώνυμες είτε εταιρειών εξωτερικού αγνώστου ιδιοκτησίας. Να υπογράφουν υπεύθυνη δήλωση όλοι οι ιδιοκτήτες, οι συμμετέχοντες στην ιδιοκτησία και τα στελέχη του πιστοποιητικού οργανισμού ότι δεν είναι παραγωγοί, έμποροι είτε σύμβουλοι βιολογικών προϊόντων αυτοί και οι κοντινοί τους συγγενείς. Το ασυμβίβαστο πιστοποιητή – παραγωγού, εμπόρου είτε συμβούλου χρειάζεται να διασφαλιστεί προσεκτικά.
- Να μην μπορεί στο ίδιο χωράφι (ίδιας ιδιοκτησίας) να πιστοποιούνται προϊόντα από διαφορετικό πιστοποιητικό οργανισμό. Σε περίπτωση συγκαλλιέργειας στο ίδιο χωράφι η πιστοποίηση αν βρει πρόβλημα στον ένα καλλιεργητή να υποχρεούται να ελέγξει παράλληλα και τον συγκαλλιεργητή του.
- Είναι γνωστή η σπουδαιότητα των περιοχών «Φύση» (NATURA) για την βιοποικιλότητα. Χρειάζεται αυτό να γίνει και στόχος στην ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας σ’ αυτές τις περιοχές με ένα μικρό επιπλέον ποσό.
Όσον αφορά το ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, η Γ.Σ. απαίτησε από την πολιτεία το σχέδιο νόμου που της ανακοινώθηκε να βγει από τα συρτάρια και να γίνει νόμος του κράτους.
Με βάση όλα τα παραπάνω η Γ.Σ. της ΒΙΟΖΩ κρίνει επιτακτική ανάγκη την δημιουργία Παρατηρητηρίου Διατροφής με κύριο άξονα την Βιολογική Γεωργία.
Έμμη Πανούση, δημοσιογράφος –πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Καταναλωτών «ΒΙΟΖΩ».