του Ευθύμη Κουτσούκη
Μια ιστορία θα σας πω, σύντομη αλλά ήδη τόσο μεστή και ζωηρή… Την ιστορία του «ΕΞ», ο οποίος διανύει τον έβδομο μήνα ζωής του ως μηνιαία πολιτιστική έκδοση, αλλά και διαδικτυακό ραδιόφωνο. Γι’ αυτό το λόγο γίνεται μια πρώτη… επετειακή αναφορά. Ο «πιτσιρικάς» έκανε ήδη τα πρώτα βήματά του, με τόλμη και διάθεση για κάτι καινούριο, ενώ βρήκε άμεσα στη μέχρι τώρα πορεία του πολλούς φίλους και συνοδοιπόρους, που τον στήριξαν και τον… αγκάλιασαν, σε βαθμό πέρα του αναμενόμενου. Σκοπός του να βροντοφωνάξει, μεταξύ άλλων, «αδράξτε την ημέρα», «πηγαίνετε κόντρα στη μιζέρια και στην όποια καταπίεση», «ονειρευτείτε, χαμογελάστε, δημιουργήστε», «αξιοποιήστε κάθε στιγμή της ζωής σας, γιατί η ζωή είναι ροκ…». Σ’ αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, όσον αφορά στο φύλλο του «Εξαρχειώτη», την εν λόγω στήλη τίμησαν με συνεντεύξεις τους μεγάλες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού χώρου, οι οποίες άνοιξαν την καρδιά τους και μας μίλησαν με τον μόνο τρόπο που η παρέα του «ΕΞ» ξέρει: Ανοιχτά, αδέσμευτα, ελεύθερα, ΕΞαίσια, ΕΞαρχειώτικα… Στη συνέχεια, σας παραθέτω αποσπάσματα των συγκεκριμένων συνεντεύξεων-συνομιλιών, τις οποίες μπορείτε να απολαύσετε ολόκληρες στα προηγούμενα φύλλα. Η δέσμευσή μου απέναντί σας είναι ότι, όσο δυνατή κι αν ήταν η εισαγωγή του «ΕΞ», ουσιαστικά αποτελεί μόνο την αρχή… Η όρεξη και το μεράκι για συνεχή ΕΞέλιξη είναι διάχυτα στοιχεία μας… Με αφορμή τις εορταστικές ημέρες να εκφράσω την ευχή να είμαστε όλοι καλά, χρόνια μας πολλά και φυσικά ΕΞαιρετικά! Από αυτή εδώ τη στήλη, καθώς και από τον «ΕΞ» γενικότερα, αναμείνατε πολλές EXtra ΕΞπλήξεις…
Γιώργος Αρμένης
«Όλα είναι θέατρο… Αυτό λέω και στους μαθητές μου. Οι νέοι στο χώρο πρέπει να καταλάβουν ότι αρχικά είναι απαραίτητο να “πατήσουν” καλά στα πόδια τους, να μάθουν και να νιώσουν τι σημαίνει θέατρο, να καλλιεργήσουν τον πνευματικό τους κόσμο, να απαρνηθούν πράγματα σε πρώτο στάδιο και η ζωή θα τους οδηγήσει ακολούθως σ’ αυτό που θα κάνουν. Ο δρόμος είναι δύσκολος πάντως… Ό,τι μπορώ να αφήσω πίσω μου έχει σχέση με τη διδαχή, δηλαδή να μπορέσω να δώσω ένα… βαλιτσάκι με “εργαλεία” στους μαθητές μου, ώστε να διαμορφώσουν το δικό τους θέατρο, τη δική τους οπτική. Κατά τα άλλα, στην εποχή μας δυστυχώς η μνήμη έχει πολύ κοντά “ποδάρια”, όλοι ξεχνούν εύκολα, ακόμη και μεγάλες προσωπικότητες ή σημαντικά έργα του παρελθόντος… Δεν υπάρχουν καλλιτεχνικές μορφές, επιστήμονες, ακόμα και πρόσωπα της πολιτικής, που να μην έχουν γαλουχηθεί από τα Εξάρχεια. Είναι μια υπέροχη… κολυμβήθρα, από την οποία περάσαμε όλοι, “αγιαστήκαμε” μέσω αυτής. Πάντα είμαι καχύποπτος με την εκτελεστική εξουσία. Βλέπουν ότι τα Εξάρχεια είναι ένα ζωντανό “κύτταρο” και ρίχνουν μέσα ανθρώπους άσχετους, για να το μολύνουν. Είναι το κέντρο της Αθήνας, μοναδική περιοχή που έχει τη δική της “ταυτότητα” και δεν επιτρέπεται με αφορμή το “άβατο”, όπως το παρουσιάζουν τα ΜΜΕ, αλλά και άνθρωποι που εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς, να τρομάζουν τον κόσμο…».
Κώστας Ευριπιώτης
«Έμαθα να κάνω καλά τη δουλειά του θεατρικού κυρίως ηθοποιού και γνώρισα την σχεδόν απόλυτη παραδοχή των συναδέλφων, κάτι που μου εξασφάλιζε πάντα εργασία. Αυτό θεωρώ μεγάλο κατόρθωμα στη ζωή μου. Κατά τα άλλα είναι και το ζήτημα της φιλοσοφίας του κόσμου, κάτι το οποίο ψάχνω και θα συνεχίσω να ψάχνω μέχρι να αφήσω αυτό τον πλανήτη. Αυτό που με απασχολεί ιδιαίτερα την εν λόγω περίοδο είναι το… φως. Ψάχνω τις διάφορες εκδοχές… Κοπέρνικος, Γαλιλαίος, Πλάτωνας, Αριστοτέλης. Διαβάζω την “Αυτοβιογραφία του Φωτός” του Γιώργου Γραμματικάκη. Αυτό που μου προκαλεί εντύπωση με την προσέγγιση του “φωτός” είναι ότι ενδεικτικά τόσο ο Γαλιλαίος, όσο και ο Αϊνστάιν, λίγο πριν αφήσουν αυτό τον κόσμο τόνισαν πως φεύγουν “μες στο σκοτάδι”, δεν κατάφεραν να το εξηγήσουν… Το “πείραμα” του Μνημονίου έγινε μόνο στους Έλληνες, διότι μας θεωρούν ημιμαθείς, δεισιδαίμονες, απληροφόρητους, στοιχεία που ομολογουμένως εν μέρει μας χαρακτηρίζουν. Επειδή μας “ξέθαψαν” οικονομικά μέσα από γερμανικές εταιρείες, ορίζουν τις τύχες μας. Από το 1830 που υπάρχουμε ως ελεύθερο κράτος, αυτό το νομικό κατασκεύασμα, το οποίο λανθασμένα αποκαλείται δημοκρατία, δανειοδοτείται ανελλιπώς… Με ενδιέφερε πάντα η ελεύθερη κίνηση των ιδεών μέσα από την ξεχωριστή ατμόσφαιρα που επικρατεί στα Εξάρχεια. Την ουσιαστική αναρχία μου, την κρατάω για τον εαυτό μου, δεν τη βγάζω προς τα έξω. Τα Εξάρχεια αποπνέουν ένα υπέροχο πολιτιστικό “άρωμα”, κρατώντας παράλληλα διαχρονικά τη ζωντάνια τους…».
Κώστας Τσάκωνας
«Τα Εξάρχεια είναι η “γειτονιά των αγγέλων”. Είμαι πολύ συμπαθής στους φοιτητές και θεωρώ τον εαυτό μου υγιή “αναρχικό”, δίχως κουκούλες και ρόπαλα, όπως κάποιοι, όχι όλοι βέβαια, που συχνά λειτουργούν ως εγκάθετοι της αστυνομίας και προκαλούν επεισόδια, προκειμένου να αρχίσει το “ξυλοκόπημα”. Τα πιο σοφά μηνύματα τα έχω δει στη συνοικία των Εξαρχείων. Μερικά που θυμάμαι είναι τα εξής: “Πέθανε το σφυροδρέπανο, ζήτω το Black&Decker”, “έδωσα εξετάσεις για θεός και με κόψανε στα θαύματα”, “δε θέλω πόλεμο, θέλω φασόλια” κ.α. Τα πάντα μου αρέσουν στην περιοχή, δεν επιβάλλεται περιορισμός στην έκφραση, τα παιδιά των Εξαρχείων τα λένε “έξω από τα δόντια”. Ανέκαθεν, όταν ερχόμουν στα Εξάρχεια, αισθανόμουν σαν να ήμουν σπίτι μου και κάτι παραπάνω, μια θεία μετάκληση… Σημειωτέον, όλα τα φορτώνουν στους αναρχικούς, τους οποίους παλιά αποκαλούσαν ΚΚέδες. Στη δε εξέγερση του Πολυτεχνείου, επειδή έμενα εκείνη την εποχή στην Κυψέλη, ήμουν παρών κι είχα φάει μάλιστα και ξύλο… Το θέατρο είναι η μεγάλη μου αγάπη, όπως το έχω βιώσει εγώ βέβαια. Με απλότητα, χωρίς βεντετισμούς. Το παν στη ζωή είναι η αξιοπρέπεια. Το μεγαλύτερο ελάττωμα του ανθρώπου είναι η αχαριστία… Θα αφιερώσω μια δική μου μαντινάδα στους αναγνώστες του “Εξαρχειώτη”: Μια μαντινάδα θα σας πω, δεν είμαι σκηνοθέτης, μ’ αρέσει που φοράς γυαλιά, μα κάνεις πως δε βλέπεις, χώρα που διαλύεται, λαός που αυτοκτονάει και μια ψευτοκυβέρνηση να το κ…βαράει»!
Κώστας Μπάρας
«Προσπαθώ να μην μπαίνω σε στεγανά, δεν αυτοαποκαλούμαι επαναστάτης. Δεν έλεγα τα ίδια πράγματα πριν χρόνια. Ήμουν πολύ πιο απόλυτος και φανατισμένος στο παρελθόν. Διήνυσα την περίοδο της νεότητάς μου, με τρόπο που δεν ταίριαζε στην ηλικία μου τότε. Αυτό που συνειδητοποιώ τα τελευταία χρόνια είναι ότι δεν μπορώ τις αυθεντίες… Δεν μπορώ τις πετυχημένες “συνταγές”, όλοι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί και περνάμε πολλές φάσεις στη ζωή μας. Γι’ αυτό το λόγο δεν τα πηγαίνω καλά με τις εξιδανικευμένες θεωρίες-ασκήσεις, τις δοκιμασμένες μεθόδους και τα συναφή… Από διαβάσματά μου, μεγάλων αποδεδειγμένα δασκάλων, ειδικότερα στη δική μας δουλειά-τέχνη που μετατρέπεις τις σκιές, τον αέρα και το φως σε ύλη, τα δεδομένα είναι ανοιχτά. “Παίζουμε” με την ανθρώπινη ψυχούλα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τη μαγεία, το δράμα της και ό,τι άλλο ανεξερεύνητο κρύβει από πίσω… Αν και έχω δουλέψει σε μαγαζιά των Εξαρχείων, ως dj, μπάρμαν κ.τ.λ. κι έχω περάσει πολλές ωραίες στιγμές στην περιοχή, πλέον η δήθεν, ίσως και καθοδηγούμενη, “επαναστατικότητα” της συνοικίας με ενοχλεί. Έχουν καταντήσει κομμάτι της γειτονιάς “παιδική χαρά” για να… ξεχαρμανιάζουν άτομα συνήθως από άλλες περιοχές, κάτι που επηρεάζει αρνητικά πρωταρχικά τους κατοίκους και στη συνέχεια τους καταστηματάρχες της περιοχής. Ωστόσο, εξακολουθεί να μου αρέσει η ζωντάνια των Εξαρχείων και η πολιτιστική δυναμική που αποπνέουν. Έχουν μοναδικό χαρακτήρα και πολλές πραγματικές επαναστάσεις “γεννήθηκαν” εδώ».
Χάρρυ Κλυνν
«Το θέατρο είναι μεγάλη τέχνη, συγκλονιστική και όπως όλες οι μεγάλες τέχνες που έχουν άμεση σχέση με το κοινό, έτσι και το θέατρο, κυρίως το θέατρο, εμπεριέχει τεράστιους κινδύνους για τον δημιουργό. Εύκολα ξεστρατίζεις εάν ακολουθήσεις το κοινό, αν πέσεις στην παγίδα του να είσαι ευχάριστος. Ίσως είμαι ένας απ’ τους λίγους που αντιστάθηκαν, που δε μπήκαν στο χορό της μόδας. Δεν κατόρθωσαν να με βάλουν σ’ αυτό το “λούκι”, δεν πέτυχαν να με κάνουν δικό τους, να με καταστήσουν ακίνδυνο. Το θέατρο δεν είναι μοναχική τέχνη, σε αντίθεση με την ποίηση και τη ζωγραφική. Ζωγραφίζοντας ή γράφοντας ποίηση δεν έχεις το κοινό, ούτε τις απαιτήσεις του απέναντί σου, είσαι μόνος σου εσύ και η ψυχή σου… Αλλά και ο κόσμος ολόκληρος… Αγαπώ τα Εξάρχεια, όχι μόνο ως φιλοσοφία, αλλά και ως παρέμβαση. Όλα μου αρέσουν σ’ αυτή τη γειτονιά! Η ελευθερία σε όλες τις μορφές της, με πιο σημαντική εκείνη που νιώθεις όταν πλησιάζεις σ’ αυτό τον τόπο… Δεν τον ξέρεις, δεν τον γνωρίζεις κι αισθάνεσαι ίσως συνάμα φόβο. Έχεις ακούσει τόσα πολλά. Εγώ όμως τα ξέρω τα Εξάρχεια, τα έζησα, δεν φοβάμαι. Αυτοί, εντός και εκτός Εξαρχείων, που ανοήτως χαρακτηρίζονται από κάποιους, “περιθώριο”, ήταν πάντα δικοί μου άνθρωποι. Είναι διαφορετική η δική μου νοοτροπία, ο αστικός καθωσπρεπισμός δε μου ταιριάζει».
Γιάννης Ζουγανέλης
«Είμαι απλώς ένας πολίτης αυτής της χώρας με έντονη συνείδηση για την Πολιτεία που ζω, προσπαθώ να εκφράσω τη ζωή και την καθημερινότητά μου, διότι πιστεύω πως η καθημερινότητα είναι ό,τι πιο ποιητικό βιώνουμε, μέσα από δύο μεγάλες μου αγάπες-τέχνες, τις οποίες έχω σπουδάσει: Τη μουσική και την υποκριτική. Η μία υπόστασή μου… πολεμά την άλλη, ωστόσο αγαπώ και τις δύο ως “παιδιά” μου. Η μεν μουσική είναι μια τέχνη που περιέχει τον ήχο της ζωής, ο οποίος μπορεί να εκφραστεί μέσω όλων των συναισθημάτων, δηλαδή χαράς, λύπης, πόνου, στεναχώριας, έρωτα…, η δε υποκριτική είναι μια τέχνη τεράστια, που δεν έχει ίχνος υποκρισίας… Πάσχω από καταιγισμό σκέψεων κι έχω μια διαρκή θέληση να επικοινωνώ με τους ανθρώπους. Επί… κοινωνία, αυτό που υπερβαίνει την ίδια την κοινωνία. Σκοπός μου είναι να βρίσκονται οι άνθρωποι και να επιχειρούν πράγματα όλοι μαζί. Μόνος του κανείς δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε φυσικά να είναι ελεύθερος και δημοκράτης… Τα Εξάρχεια τα έζησα πάνω από 11 χρόνια, σε καθημερινή βάση. Εκεί βρίσκεται και το Πολυτεχνείο, όπου σπούδασα. Όλες οι ζυμώσεις των πιο προοδευτικών μυαλών τη δεκαετία του ΄80 πραγματοποιούνταν στην ευρύτερη συνοικία των Εξαρχείων. Η περιοχή ήταν το φόβητρο των «μπάτσων», της εξουσίας γενικότερα. Η δε πασίγνωστη πλέον πλατεία Εξαρχείων ήταν ένα στέκι ελευθερίας. Σημείο συνάντησης ιδεολόγων αναρχικών. Τα Εξάρχεια ήταν και είναι πέρα από το διαδεδομένο life-style της εκάστοτε εποχής… Η φιλία είναι το παν και μετά είναι το σύμπαν…».